Nagły niedosłuch czuciowo-nerwowy (NNCN) potocznie zwany również nagłą głuchotą, to ubytek słuchu obejmujący kilka częstotliwości o natężeniu powyżej 30 dB. Pojawia się nagle zazwyczaj w jednym lub rzadziej w obu uszach. Zwykle rozwija się do 3 dni, a jego przyczyna w większości przypadków nie jest znana. Jako etiologię wystąpienia nagłej głuchoty najczęściej w piśmiennictwie stwierdza się: podłoże naczyniowe (50–70% przypadków), wirusowe (12-25% zachorowań) oraz autoimmunologiczne (ok. 18%).

Jak zdiagnozować nagły niedosłuch czuciowo-nerwowy?

Pacjenci, u których zaczął rozwijać się nagły niedosłuch czuciowo-nerwowy skarżyli się na uczucie zatkanego ucha, zawroty głowy i szumy uszne. Aby móc postawić prawidłową diagnozę i wdrożyć leczenie należy przeprowadzić podstawowe badania (słuchu, podmiotowe, przedmiotowe) oraz ocenę układu równowagi (jeśli występują zawroty głowy). Dla wykluczenia procesów rozrostowych ośrodkowego układu nerwowego, u chorych z objawami mogącymi wskazywać na guza kąta mostowo-móżdżkowego, konieczne jest wykonanie badań obrazowych lub słuchowych potencjałów wywołanych z pnia mózgu (ABR). W przypadku podejrzenia, że nagły niedosłuch jest objawem udaru mózgu, konieczna jest konsultacja neurologiczna i dalsze postępowanie, zależne od indywidualnych wskazań.

1. Badanie podmiotowe – umożliwia określenie długości okresu rozwijania się niedosłuchu, czyli czasu jaki upłynął od wystąpienia głuchoty. Badanie to pomaga także określić, czy konieczne jest leczenie farmakologiczne.
2. Badanie przedmiotowe – obejmuje ocenę otorynolaryngologiczną, podczas której kładzie duży nacisk na badanie otoskopowe, ocenę akumetryczną słuchu, próby stroikowe, próby statycznodynamiczne oraz badanie oczopląsu samoistnego. Nieodzownym elementem badania przedmiotowego jest pomiar ciśnienia tętniczego krwi obu ramion.
3. Badanie audiometryczne – ma na celu potwierdzenie występowania niedosłuchu o charakterze czuciowo-nerwowym oraz wykluczenie, możliwie przed włączeniem leczenia, niedosłuchu o charakterze przewodzeniowym. Obejmuje audiometrię tonalną progową, audiometrię impedancyjną, próby nadprogowe. Warto wykonać również badanie emisji otoakustycznych i audiometrię mowy.

Jak leczyć nagły niedosłuch czuciowo-nerwowy?

Szacuje się, że tylko 1/3 przypadków NNCN może ulec samoistnej poprawie. Zależy to od wielu czynników, m.in. od wieku pacjenta, stanu jego zdrowia, stopnia niedosłuchu, występowania zawrotów głowy. Niestety badania nie potwierdzają jednoznacznie skuteczności leczenia farmakologicznego. Przypuszcza się, że wczesne podanie leków zwiększa szansę poprawy słuchu. Włączenie leczenia farmakologicznego uzasadnione jest w okresie do 2 tygodni od początku choroby; po tym okresie czasu możliwość uzyskania poprawy słuchu jest minimalna.

Ze względu na nieznaną etiologię nagłego niedosłuchu czuciowo-nerwowego, leczenie ma charakter empiryczny. Do najczęściej stosowanych leków zalicza się glikokortykosteroidy, które pacjent może dostać dobębenkowo lub ogólnie. Poza tym stosuje się preparaty, które mają m.in. poprawić mikrokrążenie. Zaleca się także uzupełnienie codziennej suplementacji o witaminy i minerały. Wdrożone mogą zostać leki przeciwwirusowe.

Oprócz leczenia farmakologicznego włączana jest również hiperbaria tlenowa. Polega ona na oddychaniu 100% tlenem pod zwiększonym ciśnieniem otoczenia (od 2,2 do 2,5 ATA – atmosfery absolutnej). Przeprowadza się ją w specjalistycznych ośrodkach medycyny hiperbarycznej w trybie ambulatoryjnym. Terapia NNCN obejmuje 10-15 sesji przeprowadzanych raz dziennie, w czasie od 60 do 90 minut w komorach leczniczych pod nadzorem personelu medycznego.

Jeśli pacjenci borykający się z nagłym niedosłuchem czuciowo-nerwowym skarżą się na zawroty głowy lub inne schorzenia mające podłoże neurologiczne, leczenie wymaga hospitalizacji. Niekorzystne czynniki prognostyczne to także głębokie upośledzenie słuchu oraz wiek pacjenta poniżej 15. i powyżej 60. lat.

Przeciwwskazania do włączenia leczenia kortykosteroidami

Jak już wspomnieliśmy, znaczący wpływ na przebieg leczenia ma wiele czynników, począwszy od stylu życia, ogólnego stanu zdrowia pacjenta, aż po choroby współistniejące:

• Gruźlica,
• Insulino-zależna lub słabo kontrolowana cukrzyca,
• Aktywna choroba wrzodowa żołądka,
• Labilne nadciśnienie (charakteryzuje się dużymi wahaniami ciśnienia krwi),
• Zaburzenia psychiczne.

Czy da się zapobiec NNCN?

Ze względu na brak jednoznacznej przyczyny występowania nagłego niedosłuchu czuciowo-nerwowego, niestety nie jesteśmy w stanie uchronić się przed nim całkowicie. Z pewnością prowadzenie zdrowego stylu życia, dbanie o stan uszu, regularne badania i kontrolne wizyty w naszym gabinecie są w stanie zminimalizować ryzyko wystąpienia NNCN.

Sposób postępowania w nagłej głuchocie ciągle pozostaje nieujednolicony. Najczęściej wykorzystuje się leczenie wielokierunkowe, opierające się na teoriach tłumaczących patomechanizm choroby. Niezwykle istotne jest jak najszybsze zgłoszenie się pacjenta do lekarza, który będzie mógł zdiagnozować NNCN na podstawie wywiadu i badań, a tym samym wdrożyć terapię. Tylko wtedy pacjent ma szansę na poprawę słuchu już w pierwszych kilku dniach trwania choroby. Im później wdrożone zostanie leczenie, tym mniejsza szansa na odzyskanie słuchu.